Zmarł redaktor Maciej Morawski – polski dziennikarz, publicysta, bloger, działacz emigracyjny, wieloletni korespondent Radia Wolna Europa w Paryżu, a także Honorowy Obywatel Miasta Kościana i Gminy Krzywiń.
W niedzielę, 6 czerwca, w Paryżu zmarł redaktor Maciej Morawski, dziennikarz, publicysta, bloger, paryski korespondent Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa w latach 1965–92, działacz emigracyjny, także Honorowy Obywatel Miasta Kościana i Miasta oraz Gminy Krzywiń. Miał 91 lat.
Maciej Eustachy Dzierżykraj-Morawski urodził się 20 września 1929 r. w Poznaniu. Był synem Kajetana Dzierżykraj-Morawskiego (pochodzącego z Jurkowa polskiego dyplomaty, polityka, działacza społecznego i publicysty, którego imię nadano Liceum Ogólnokształcącemu i Zasadniczej Szkole Zawodowej w Krzywiniu) i Marii z Turnów. Miał brata Hieronima Morawskiego oraz dwie siostry: Marię Barbarę Ledóchowskiej (polska działaczka na rzecz praw człowieka) i Magdalenę Morawską (żołnierz Armii Krajowej w stopniu sierżanta, uczestniczka powstania warszawskiego).
Dzieciństwo spędził w Jurkowie. Podczas II wojny światowej przebywał w Małej Wsi k. Grójca, następnie w Warszawie. Działał w służbie sanitarnej AK, pod szyldem Polskiego Czerwonego Krzyża.
Działalność Macieja Morawskiego
Od wiosny 1945 r. był członkiem Organizacji Młodzieży Towarzystwa Uniwersytetu Robotniczego w Kościanie, w porozumieniu z grupą byłych AK-owców, która wówczas kierowała głównymi organizacjami politycznymi i władzami miasta (grupę tę władze zlikwidowały dopiero jesienią 1948 r.). W Kościanie zdał też maturę (styczeń 1946 r.). Następnie w Poznaniu, gdzie studiował krótko psychologię na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza. Jednak w tym samym roku wyjechał do swego ojca i przebywa odtąd na emigracji we Francji.
Studiował na Wydziale Nauk Społecznych Katolickiego Uniwersytetu w Paryżu (Licence es Sciences Sociales CATHO), Akademii Handlowej w Paryżu, następnie w Instytucie Wyższych Studiów Europejskich Uniwersytetu w Strasburgu (był tam stypendystą Kolegium Komitetu Wolnej Europy, 1953-1954). Z końcem 1954 r. Kolegium odmówiło mu stypendium doktoranckiego w wyniku nadesłanego niezgodnego z prawdą donosu, jakoby miał on być w 1945 r. w Kościanie komunistą oraz że jest homoseksualistą.
Korespondent Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa
Pracował we francuskich bankach, był działaczem społecznym, dziennikarzem „Journal des Finances”. Współpracował z biurami paryskimi Komitetu Wolnej Europy i Radia Wolna Europa. Od 1955 r. „wolny strzelec” (współpracował wówczas z późniejszym dyrektorem Sekcji Polskiej RWE Zygmuntem Michałowskim) a następnie wieloletni korespondent Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa w Paryżu (1965-1992), bliski współpracownik Jana Nowaka-Jeziorańskiego.
Był prezesem polskiego Zjednoczenia Młodzieży Chrześcijańsko-Społecznej, dziennikarzem „Journal des Finances”.
Współpracę z RWE Morawski podjął w latach 50., a w roku 1965 stał się etatowym pracownikiem RWE, korespondentem informacyjnym. W latach 80. przeprowadził wywiady z działaczami Solidarności, m.in. Bronisławem Geremkiem i Lechem Wałęsą oraz Jackiem Kuroniem, Januszem Onyszkiewiczem i in.
Od 1994 r. członek Stowarzyszenia Pracowników, Współpracowników i Przyjaciół Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa Imienia Jana Nowaka-Jeziorańskiego w Warszawie (od 2015 r. prezes honorowy).
Był także m.in. Prezesem Honorowym Polskiego Funduszu Humanitarnego we Francji, opiekującego się Domem Spokojnej Starości Polskiego Funduszu Humanitarnego w Lailly-en-Val, Kawalerem Zakonu Maltańskiego.
W wywiadzie dla „Przewodnika katolickiego” powiedział: „to była moja idea, instynkt, rodzinna tradycja – tradycja służenia Polsce. Mój ojciec Kajetan był przecież przez 30 lat we Francji ambasadorem wolnych Polaków, prowadząc taką nieformalną ambasadę reprezentującą nie PRL, a Polskę dawną, przedwojenną, katolicką. To, co robiliśmy, to była walka o to, by Polska znów była wolna, katolicka, by znów była Polską”.
Odznaczony Krzyżem Armii Krajowej (Londyn, 1967), Złotym Krzyżem Zasługi (Londyn), Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (Warszawa, luty 1995 r.), Medalem „Zasłużony dla tolerancji” (2006), Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (2007). Laureat nagrody im. Świętego Brata Alberta. 9 listopada 2001 r. otrzymał Honorowe Obywatelstwo Miasta i Gminy Krzywiń, a 23 sierpnia 2012 r. – Honorowe Obywatelstwo Kościana. Kawaler francuskiego Orderu „Arts et Lettres” (komandoria, 2016).
Dzieła o Macieju Morawskim
We wrześniu 2009 r. z okazji 80. rocznicy urodzin Morawskiego odbyły się obchody rocznicowe: w Centre du Dialogue w Paryżu, oraz w Kościanie, Jurkowie, Krzywiniu i Warszawie.
W latach 2015-2017 nakładem Instytutu im. Stefana Grota-Roweckiego ukazały się cztery tomy jego dzienników pt.: Dwa brzegi. Zapiski weterana zimnej wojny. W 2019 r., na 90-lecie urodzin ukazała się książka – opracowanie zbiorowe Weteran zimnej wojny (wydane przez Instytut im. gen. Stefana „Grota”-Roweckiego i Urząd Miasta Kościana, ISBN 978-83-61960-32-4).
Jest bohaterem dwóch filmów dokumentalnych: Wujowie i inni – „zdrajcy i obszarnicy” (real. Jan Ledóchowski, 2014) oraz Paryski korespondent (reż. Piotr Morawski, 2017).
Mieszkał w Paryżu, w XIII dzielnicy.